Produkcja i rynek napojów spirytusowych względem pozostałych napojów alkoholowych – raport Fundacji Republikańskiej
Branża napojów spirytusowych ma duże znaczenia dla polskiej gospodarki. Generuje prawie 100 tysięcy miejsc pracy, jest znaczącym eksporterem, silną i kojarzoną z Polską marką na rynkach światowych. Zasila corocznie budżet Państwa kwotą 12,5 mld zł (akcyza i VAT). Na zakup towarów i usług przeznacza 2,5 mld zł. Polskie gorzelnie wykorzystują ok. 750 tys. ton zbóż, 50 tys. ton ziemniaków, 90 tys. ton melasy cukrowej, 20 tys. ton odpadów rolno-przemysłowych i kilka tys. ton owoców. Tym samym branża istotnie wspiera rodzime rolnictwo poprzez zagospodarowanie nadwyżki płodów rolnych. Przyczynia się również do rozwoju społeczności lokalnych i terenów mniej uprzemysłowionych.
Na podstawie analizy polityki państwa wobec przemysłu alkoholowego dostrzegamy dyskryminację niektórych jego sektorów, w szczególności związanych z produkcją napojów spirytusowych. Jedną z barier rozwoju polskiego przemysłu spirytusowego jest wyższy niż w krajach z nami sąsiadujących poziom akcyzy na alkohol etylowy, co tworzy zachętę do nielegalnej działalności (przemytu i nierejestrowanej produkcji). Dalszy rozwój branży potrzebuje minimalnego wsparcia, polegającego bardziej na równym traktowaniu niż faworyzowaniu danego segmentu. Umożliwi to również optymalizację wpływów podatkowych i ich znaczne zwiększenie. Brak takiego wsparcia może utrudnić wzrost liczby małych i średnich firm w branży spirytusowej oraz zatrudnienia w nich.
Ujednolicenie stawek akcyzowych nie niesie za sobą ryzyka zwiększania szarej strefy, tak jak to miało miejsce w przypadku podwyżek podatku akcyzowego jedynie na napoje spirytusowe. Spowodowane jest to również tym, że piwo i wino mają niższą elastyczność cenową z uwagi na brak dostępności nielegalnych substytutów. Ponadto jest to związane z niskim udziałem podatku akcyzowego w całości ceny. Ciekawym przykładem na poparcie takiego przypuszczenia jest Francja, w której w 2013 roku wprowadzono podwyżkę podatku akcyzowego w stosunku do piwa. Mimo wzrostu akcyzy o 160%, w pierwszym roku sprzedaż spadła jedynie o 16%, a w kolejnym roku zwiększyła się, co w efekcie dało blisko trzykrotny wzrost wpływów do budżetu. Innym widocznym wynikiem nierówności w podejściu do różnych segmentów rynku jest prawo do reklamy, całkowicie ograniczone w przypadku napojów spirytusowych, za to dozwolone dla piw. Takie podejście może mieć również niekorzystny efekt społeczny, przejawiający się większym przyzwoleniem opinii publicznej na spożywanie piwa w sytuacjach i miejscach, w których spożycie napojów zawierających alkohol jest niepożądane lub wręcz zabronione.
Utrzymywanie tak dużych różnic w stawkach podatku akcyzowego nie przynosi pozytywnego efektu społecznego, jaki był pierwotnie powodem dla rozróżnienia napojów o niskiej i wysokiej zawartości alkoholu. Niezależnie bowiem, czy źródłem czystego alkoholu jest piwo, czy napoje spirytusowe, jego wpływ na zdrowie jest równie negatywny. Można wręcz stwierdzić, że napoje o niższej zawartości alkoholu generują pewne dodatkowe ryzyko nadużywania tej substancji.
Sugerujemy traktowanie różnych sektorów bardziej równomiernie i adekwatnie do ich faktycznego wpływu na społeczeństwo i gospodarkę.
Pobierz raport „Produkcja i rynek napojów spirytusowych względem pozostałych napojów alkoholowych”!
