Akcyza na e-papierosy uśmierci legalny rynek – nowy raport
W odpowiedzi na projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku akcyzowym z dn. 14 czerwca 2017 roku, który Ministerstwo Finansów skierowało 21 czerwca 2017 roku do konsultacji społecznych, publikujemy stanowisko Fundacji Republikańskiej dotyczące nałożenia podatku akcyzowego na płyny do e-papierosów wraz ze szczegółową analizą potencjalnych skutków tych regulacji dla rynku zawartą w raporcie „Skutki opodatkowania akcyzą płynów do e-papierosów”.
Uważamy, że projekt ustawy w obecnym kształcie (szczególnie biorąc pod uwagę bardzo wysoką stawkę akcyzy – 0,70zł / 1ml) będzie skrajnie szkodliwy dla legalnego rynku e-papierosów. Jego przyjęcie doprowadzi do przeniesienia znacznej części sprzedaży do szarej strefy, która będzie stanowiła nieuczciwą konkurencję i doprowadzi do zamknięcia wielu legalnych punktów handlowych.
Na potrzeby analizy wpływu podatku akcyzowego dokonaliśmy rozpoznania rynku e-papierosów w Polsce. W wyniku naszego badania ustaliliśmy, że dużym segmentem rynku są płyny przygotowywane samodzielnie z komponentów zakupywanych w legalnych, specjalistycznych sklepach e-papierosowych. Segment ten stanowi około 46% całkowitej sprzedaży, a średnia cena dla konsumenta wynosi około 0,29 zł / 1 ml. Średnia cena gotowych płynów to około 0,93 zł / 1 ml. Proponowana w projekcie stawka akcyzy z uwzględnieniem VAT wyniesie 0,86 zł / 1 ml i spowoduje bardzo istotny wzrost cen liquidów. Wyniesie on około 93% dla gotowych liquidów, natomiast w przypadku płynów sporządzanych samodzielnie wzrost cen wyniesie około 296%. W konsekwencji rynek e-papierosów w znacznej części przejdzie do szarej strefy.
Wykorzystując dostępne nam oszacowania elastyczności cenowej płynów do papierosów elektronicznych obliczyliśmy, że wprowadzenie stawki 0,70zł / 1ml spowoduje zmniejszenie legalnego rynku aż o 76%.
Nielegalny handel rozwinie się przede wszystkim w Internecie, w szczególności poprzez zakup liquidów z zagranicznych stron internetowych pozostających poza jakąkolwiek kontrolą Służby Celnej. Wprowadzanie na polski rynek nieopodatkowanych płynów spotęguje fakt, że w zdecydowanej większości krajów UE nie ma akcyzy, a transport w ramach strefy Schengen jest bardzo łatwy. Powszechna dostępność i powszechne użytkowanie głównych składników płynów do papierosów elektronicznych (glikolu, gliceryny, aromatów spożywczych) będzie sprzyjać domowej produkcji. Praktycznie niemożliwe będzie egzekwowanie podatku przez służby fiskalne ze względu na niemożność odróżnienia mieszaniny chemicznej, która jest płynem do e-papierosów, od mieszaniny o takim samym składzie wykorzystywanej do innych celów (szczególnie w przypadku płynów i komponentów beznikotynowych). Wątpliwości co do skutecznego poboru podatku zwiększa dodatkowo fakt, że poziom egzekwowania przepisów wprowadzonych Ustawą z 22 lipca 2016 r. jest bardzo słaby, szczególnie w zakresie ochrony rynku przed wprowadzaniem produktów w sposób nielegalny.
Doświadczenia państw, które jako pierwsze wprowadziły akcyzę (Włochy, Portugalia), dowodzą niskiej efektywności tego podatku. Przypadek włoski pokazuje, że przy wprowadzeniu podatku powodującego znaczną podwyżkę cen liquidów, następuje duży wzrost szarej strefy oraz duży spadek wpływów z tytułu podatku VAT. Jednocześnie brak jest dotychczas dowodów na to, że w jakimkolwiek kraju UE wprowadzenie podatku na e-papierosy przyniosło jakiekolwiek pozytywne rezultaty. Z uwagi na szkodliwość akcyzy, w poszczególnych państwach UE podjęto działania mające na celu zmniejszenie tego obciążenia (np. Węgry, Portugalia), a na poziomie UE doszło do spowolnienia prac nad wprowadzeniem zharmonizowanego podatku na te wyroby.
W ocenie skutków regulacji dołączonej do projektu samo Ministerstwo Finansów przyznaje, że brakuje rzetelnych danych dotyczących wielkości rynku oraz możliwych reakcji przedsiębiorców i konsumentów na wprowadzenie akcyzy. Wprowadzenie podatku rodzi zagrożenie ze strony szarej strefy i może powodować utratę pracy osób obecnie zatrudnionych w branży e-papierosowej. Tym bardziej zadziwiające jest, że Ministerstwo w projekcie proponuje stawkę podatku, która może doprowadzić do upadku prawie cały legalny rynek i branżę e-papierosów w Polsce.
Rekomendujemy wstrzymanie prac nad wspomnianym projektem co najmniej do czasu uzyskania wiarygodnych, aktualnych i przekrojowych danych na temat branży e-papierosów, ze szczególnym uwzględnieniem jej stanu po implementacji dyrektywy tytoniowej. Do tego momentu jakiekolwiek prace nad akcyzą uważamy za zdecydowanie przedwczesne.
Mając na uwadze, że branża e-papierosów przechodzi obecnie poważne zmiany wynikające z dostosowywania się do nowych regulacji wdrożonej niedawno dyrektywy tytoniowej, których najbardziej rygorystyczna część weszła w życie pod koniec 2016 roku, uważamy, że reprezentatywne będą dopiero dane sprzedażowe za rok 2017. Ponieważ podmioty importujące i produkujące płyny do e-papierosów mają czas na ich przesłanie do 31 marca 2018 roku, a później ich zgłoszenia muszą zostać przetworzone przez Biuro ds. Substancji Chemicznych, apelujemy o niewprowadzanie podatku akcyzowego wcześniej niż 1 stycznia 2019 roku.
Rozwiązaniem alternatywnym byłoby, podobnie jak zrobiono to w Chorwacji, zastosowanie stawki akcyzy 0 zł / 1 ml płynu w celu wprowadzenia mechanizmów akcyzowych, pozwalających na dokładniejsze zbadanie rynku. Należy jednak pamiętać, że nawet stawka zerowa generuje koszty dla przedsiębiorców importujących i produkujących wyroby, związane chociażby z oznakowaniem banderolami i prowadzeniem składu podatkowego.
Podsumowując, wprowadzenie akcyzy na płyny do e-papierosów, szczególnie biorąc pod uwagę bardzo wysoką proponowaną stawkę 0,70 zł / 1ml, będzie zdecydowanie szkodliwe. Mając na uwadze powyższe oraz fakt, że podatek akcyzowy na e-papierosy nie jest i nie będzie w najbliższym czasie harmonizowany na poziomie całej Unii Europejskiej, rekomendujemy porzucenie planów jego nałożenia w Polsce.
Pobierz pełny raport „Skutki opodatkowania akcyzą płynów do e-papierosów”!
