Polska a Wielka Brytania – oczami przedsiębiorcy
Wielka Brytania przechodzi obecnie szereg reform mających zmienić kształt państwa jako instytucji, aby było ono przystosowane do rzeczywistości i wymagań obywateli. Pokazywaliśmy już jak to wygląda z punktu widzenia aparatu państwowego, jednak warto zwrócić uwagę na perspektywę obywatela. W tym celu przedstawimy obraz obowiązków i kontaktów jednoosobowej działalności gospodarczej z instytucjami sektora publicznego. Dla jego dopełnienia porównamy go z jego polską wersją.
Rejestracja przedsiębiorstwa
Rejestracja przedsiębiorstwa w Polsce teoretycznie odbywa się online. Teoretycznie, bo w rzeczywistości co najmniej raz trzeba pojawić się w urzędzie osobiście. Procedura rozpoczyna się od złożenia wniosku CEIDG – 1 do urzędu miasta lub gminy. Można to zrobić osobiście lub przez Internet. Jednak aby uczynić to przez sieć niezbędny jest podpis elektroniczny. Aby go uzyskać, należy zarejestrować się internetowo, a później pojawić się w urzędzie po odbiór. Urząd gminy przesyła wniosek dalej, do ZUS, GUS i urzędu skarbowego. Jednak jeśli przedsiębiorca chce się zarejestrować również jako ubezpieczony w ZUS, musi stawić się osobiście w urzędzie i złożyć wniosek ZUA. Ponadto, aby zostać płatnikiem VAT konieczne jest złożenie we właściwym dla miejsca prowadzenia działalności urzędzie skarbowym formularza VAT – R, który to ureguluje. Jego koszt to 170 zł. Jest to maksymalna kwota jaką można zapłacić przy rejestracji swojej firmy. Działalność można rozpocząć od momentu rejestracji przedsiębiorstwa.
W Wielkiej Brytanii proces zaczyna się od uzyskania numeru ubezpieczenia. Można go uzyskać wysyłając odpowiedni formularz do instytucji Jobcentre Plus. W niektórych przypadkach może się wiązać z koniecznością wizyty w urzędzie. Dotyczy to jednak wyłącznie obcokrajowców – każdy Brytyjczyk dostaje numer automatycznie przed ukończeniem 16 roku życia. Następnie trzeba zarejestrować się w urzędzie skarbowym (HMRC) jako jednoosobowa działalność gospodarcza. Proces ten odbywa się w całości online i jest bezpłatny. Przedsiębiorstwo należy zarejestrować najpóźniej trzy miesiące po rozpoczęciu działalności.
Prowadzenie działalności
Prowadzenie jednoosobowej działalności w Polsce wiąże się z koniecznością odprowadzania składek do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Ich miesięczny koszt wynosi 1025 zł (ubezpieczenie społeczne, chorobowe, fundusz pracy i ubezpieczenie zdrowotne). Przez dwa lata można odprowadzać je po stawce preferencyjnej – 425 zł. Ponadto praktyka wielu przedsiębiorców pokazuje, że skomplikowanie systemu podatkowego i ubezpieczeń społecznych wiąże się z koniecznością nabycia usług biura rachunkowego, które mogą opiewać nawet na kilkaset zł miesięcznie.
W Wielkiej Brytanii każdy „jednoosobowy przedsiębiorca” ma obowiązek odprowadzać składki na ubezpieczenie społeczne zależnie od dochodów jakie osiąga. Jeśli roczne dochody nie przekraczają 5 725 GBP (ok. 28 tys. zł), to po uzyskaniu zwolnienia, stawka składki ubezpieczenia społecznego wynosi 0%. W przedziale 5 725 – 7 755 GBP (do ok. 38 tys. zł) stawka wynosi 2,7 GBP tygodniowo (ok. 13 zł). Kolejny przedział to 7 755 – 41 450 GBP (do ok. 204 tys. zł) i wiąże się on ze składką 2,7 funtów tygodniowo oraz 9% rocznego zysku. Najwyższa składka obowiązuje powyżej tego przedziału i wynosi 2,7 GBP tygodniowo, 9% dochodów oraz 2% dochodów powyżej 41 450 funtów. Część składki związana z zyskiem (tzw. class 4) odprowadzania jest razem z podatkiem dochodowym. Część podstawowa (tzw. class 2) może być odprowadzana comiesięcznie lub co pół roku. Samozatrudnione kobiety zamężne oraz wdowy mogą być zwolnione z podstawowej składki class 2 po uzyskaniu odpowiednich dokumentów. Księgowość dla jednoosobowych działalności jest ułatwiona, gdyż można ją prowadzić samemu, bez konieczności spełniania wielu wymogów formalnych. Należy jedynie zachowywać szczegółowe dane dotyczące przepływów pieniężnych oraz dokumenty, które są ich podstawą. W efekcie przedsiębiorcy jest dużo łatwiej prowadzić samemu księgowość, bez większego ryzyka popełnienia błędu w rozliczeniach. Ponadto, od niedawna, zmniejszono wymagania dotyczące obowiązkowego audytu, co miało na celu obniżenie kosztów stałych najmniejszych przedsiębiorstw.
Płacenie podatków
W Polsce podatek dochodowy od osób fizycznych wynosi 18% od dochodu poniżej ok. 85 tys., a powyżej tej kwoty ok. 15 tys. oraz 32% od dochodu ponad 85 tys. Kwota wolna od podatku to 3091 zł.
Na Wyspach progi podatkowe są następujące:
- 20% do 32 010 GBP (ok. 158 tys. zł),
- 40% od 32 010 do 150 000 GBP (ok. 740 tys. zł),
- 45% powyżej 150 000 GBP.
Kwoty wolne od podatku wynoszą 9 440 GBP (ok. 47 tys. zł), 10 500 GBP (ok. 52 tys. zł) dla osób starszych niż 64 lata oraz 10 660 GBP (ok. 52,5 tys. zł) dla osób starszych niż 74 lata.
Gdzie jest łatwiej?
Rzeczywistość wygląda nieco inaczej dla przedsiębiorców z obu krajów. Oba mają swoje wady i zalety. Wyspiarze mogliby zazdrościć nam niższych podatków, z kolei my im rozwiązań systemowych. Największe znaczenie ma tutaj kwota wolna od podatku, która w Polsce jest po prostu fikcją. Dochód na poziomie 3000 zł rocznie mogą notować studenci dorabiający w wakacje, a i tak stosunkowo łatwo mogą go przekroczyć. Osoby o najniższych zarobkach i tak są obciążone podatkami, których wartość i tak nie jest dla budżetu aż tak znacząca. Ponadto dużo lepiej rozwiązana jest kwestia odprowadzania składek na ubezpieczenie społeczne. W Wielkiej Brytanii są one związane z wielkością przedsiębiorstwa i jego wynikami. W Polsce nie ma to znaczenia czy przedsiębiorstwu wiedzie się dobrze, czy zmaga z trudnościami finansowymi – kwota jest zawsze ta sama. Wynika z tego dość jednoznaczny wniosek: być małym przedsiębiorcą jest łatwiej w Wielkiej Brytanii, przynajmniej jeśli chodzi o obowiązki wobec państwa. I naprawdę nie trzeba wiele, żeby i u nas przedsiębiorca mógł się skupić na prowadzeniu biznesu, a nie na walce z wiatrakami administracji publicznej.
