Raport „Szybciej, taniej, skuteczniej. Poprawa warunków obsługi prawnej osób fizycznych i osób prawnych w Polsce”
Obsługa funkcjonowania osób prawnych i osób fizycznych, realizowana przez polskie sądownictwo i aparat administracyjny, jest nieefektywna. Jest ona zbyt kosztowna, daleka od sprawności i składa się ze zbyt dużej ilości, nadmiernie sformalizowanych procedur.
Regulacje konstytucyjne oraz przepisy prawa o notariacie pozwalają przyjąć status notariusza nie tylko jako osoby zaufania publicznego, ale przede wszystkim jako funkcjonariusza publicznego. Notariusz pozostaje poza strukturą wymiaru sprawiedliwości ale w istocie jest jego częścią, sprawując tzw. jurysdykcję prewencyjną przez to, że zapobiega sporom, trudnościom dowodowym, a co najważniejsze, zapewnia bezpieczeństwo prawne w sferze szeroko rozumianego obrotu prawnego.
Należy rozszerzyć uprawnienia notariusza przede wszystkim w sferze jurysdykcji prewencyjnej.
Należy dobrze ocenić rozszerzenie uprawnień w zakresie prawa spadkowego – prowadzenia Rejestru Aktów Poświadczenia Dziedziczenia i prowadzenia Rejestru Testamentów. Przez to notariusz uzyskał uprawnienia do dokonania czynności, która dotychczas była zastrzeżona do wyłącznej kompetencji sądu. Zarejestrowany akt poświadczenia dziedziczenia ma skutki prawomocnego postanowienia sądu o stwierdzeniu nabycia spadku, co oznacza, że czynność notarialna uzyskała rangę orzeczenia sądowego.
Notariusze w Niemczech, Austrii i Francji posiadają szerszy zakres uprawnień.
Rozszerzenie kompetencji notariuszy o możliwość dokonywania następujących czynności może przynieść wymierne oszczędności dla budżetu państwa i obsługiwanych osób fizycznych i prawnych oraz przyśpieszyć czas trwania wymienionych postępowań i czynności:
- Mediacja,
- Prowadzenie postępowań nakazowych i upominawczych,
- Dokonywanie wpisów do ksiąg wieczystych,
- Wydawanie NIP i REGON,
- Nadawanie klauzuli Apostille,
- Reprezentowanie, za umówioną opłatą, w sprawach dotyczących zgromadzenia dokumentów wymaganych do sporządzenia czynności notarialnych,
- Sprawowanie funkcji członków rad nadzorczych spółek, w tym spółek Skarbu Państwa.
Raport jest dostępny na stronie Centrum Analiz Fundacji Republikańskiej.
