Obsługa prawna może być szybsza, tańsza i skuteczniejsza
Fundacja Republikańska przedstawiła konkretne propozycje, które mają ułatwić życie obywatelom. Chodzi o poprawę warunków obsługi prawnej osób fizycznych i osób prawnych w Polsce.
Według Raportu Banku Światowego Doing Business 2013 procedura dochodzenia roszczeń w postępowaniu sądowym w Polsce trwa średnio 685 dni. Obsługa prawna, realizowana przez polskie sądownictwo i aparat administracyjny, jest nieefektywna, zbyt kosztowna, daleka od sprawności i składa się ze zbyt dużej ilości, nadmiernie sformalizowanych procedur.
Dlatego Fundacja Republikańska otwiera dyskusje na temat tego, w jaki sposób i na jakich zasadach można oddać niektóre kompetencje administracji publicznej samorządom zawodowym.
Przekazywanie kompetencji organów państwa korporacjom publicznym wprowadza mechanizmy rynkowe oraz jasno definiuje zasady odpowiedzialności. Dzięki temu podnosi się jakość usług publicznych i skraca czas postępowania. Najlepszym przykładem takiego działania jest poszerzanie kompetencji notariatu – twierdzi Jacek Piecha, ekspert Fundacji Republikańskiej.
Fundacja Republikańska proponuje rozszerzenie kompetencji notariuszy m.in. w zakresie mediacji, dokonywania wpisów w księgach wieczystych, nadawania NIP i REGON. Takie zmiany spowodowałyby znaczące przyspieszenie wykonywania wielu czynności prawnych, m.in. przy okazji zakładania firmy czy rozstrzygania sporów.
Robert Dor, wiceprezes Fundacji na rzecz Bezpiecznego Obrotu Prawnego, deklaruje pełne wsparcie dla kierunku zmian zaproponowanych przez Fundację Republikańską. – Jesteśmy gotowi aktywnie uczestniczyć w procesie zmian, które – mam nadzieję – przyjmą ostatecznie kształt aktów prawnych.
Prezes Fundacji Republikańskiej Marcin Chludziński proponuje zorganizowanie okrągłego stołu z przedstawicielami organizacji skupiających przedsiębiorców, samorządy zawodowe, reprezentantów Ministerstwa Sprawiedliwości oraz posłów w celu przedyskutowania propozycji Fundacji Republikańskiej i wypracowania przejrzystej ścieżki legislacyjnej ewentualnych zmian w przepisach.
***
8 maja Fundacja Republikańska opublikowała raport „Szybciej, taniej, skuteczniej. Poprawa warunków obsługi prawnej osób fizycznych i osób prawnych w Polsce”. Na konferencji prasowej w Centrum Prasowym PAP przedstawiono jego najważniejsze założenia.
Raport analizuje aktualny stan funkcjonowania obsługi prawnej osób fizycznych i osób prawnych w Polsce. Opisuje status prawny notariusza w polskim porządku prawnym na tle innych państw europejskich. I przedstawia konkretne rozwiązania mające usprawnić poziom obsługi prawnej obywateli i przedsiębiorstw.
Główne wnioski raportu:
1. Obsługa funkcjonowania osób prawnych i osób fizycznych, realizowana przez polskie sądownictwo i aparat administracyjny, jest nieefektywna. Jest ona zbyt kosztowna, daleka od sprawności i składa się ze zbyt dużej ilości, nadmiernie sformalizowanych procedur.
2. Polskie sądy w porównaniu z innymi państwami europejskimi nie są nadmiernie obciążone sprawami. Sędziowie mają do dyspozycji rozbudowany aparat obsługi postępowań w postaci licznych referendarzy, asystentów i urzędników.
3. Regulacje konstytucyjne oraz przepisy prawa o notariacie pozwalają przyjąć status notariusza nie tylko jako osoby zaufania publicznego, ale przede wszystkim jako funkcjonariusza publicznego. Notariusz pozostaje poza strukturą wymiaru sprawiedliwości ale w istocie jest jego częścią, sprawując tzw. jurysdykcję prewencyjną przez to, że zapobiega sporom, trudnościom dowodowym, a co najważniejsze, zapewnia bezpieczeństwo prawne w sferze szeroko rozumianego obrotu prawnego.
4. Należy rozszerzyć uprawnienia notariusza przede wszystkim w sferze jurysdykcji prewencyjnej.
5. Należy dobrze ocenić rozszerzenie uprawnień w zakresie prawa spadkowego – prowadzenia Rejestru Aktów Poświadczenia Dziedziczenia i prowadzenia Rejestru Testamentów. Przez to notariusz uzyskał uprawnienia do dokonania czynności, która dotychczas była zastrzeżona do wyłącznej kompetencji sądu. Zarejestrowany akt poświadczenia dziedziczenia ma skutki prawomocnego postanowienia sądu o stwierdzeniu nabycia spadku, co oznacza, że czynność notarialna uzyskała rangę orzeczenia sądowego.
6. Notariusze w Niemczech, Austrii i Francji posiadają szerszy zakres uprawnień.
7.Rozszerzenie kompetencji notariuszy o możliwość dokonywania następujących czynności:
– Mediacja,
– Prowadzenie postępowań nakazowych i upominawczych,
– Dokonywanie wpisów do ksiąg wieczystych,
– Wydawanie NIP i REGON,
– Nadawanie klauzuli Apostille,
– Reprezentowanie, za umówioną opłatą, w sprawach dotyczących zgromadzenia dokumentów wymaganych do sporządzenia czynności notarialnych,
– Sprawowanie funkcji członków rad nadzorczych spółek, w tym spółek Skarbu Państwa,
może przynieść wymierne oszczędności dla budżetu państwa i obsługiwanych osób fizycznych i prawnych oraz przyśpieszyć czas trwania wymienionych postępowań i czynności.
Raport „Szybciej, taniej, skuteczniej. Poprawa warunków obsługi prawnej osób fizycznych i osób prawnych w Polsce” jest dostępny w wersji elektronicznej na stronie Centrum Analiz Fundacji Republikańskiej.
