Akumulacja kapitału w gospodarce Polski – nowy raport Fundacji Republikańskiej
Gospodarka Polski do dalszego, dynamicznego rozwoju potrzebuje wzrostu poziomu oszczędności krajowych, szczególnie długoterminowych. W strukturze aktywów finansowych polskich gospodarstw domowych dostrzegalna jest duża luka, którą powinny wypełnić oszczędności emerytalne. Bez nich trudne będzie pozyskiwanie kapitału udziałowego dla małych i średnich przedsiębiorstw, a ten jest z kolei niezbędny do finansowania inwestycji i innowacji. To główne wnioski raportu Fundacji Republikańskiej zatytułowanego „Akumulacja kapitału w gospodarce Polski”, który został dziś zaprezentowany podczas Kongresu 590.
W ostatnich miesiącach szczególnie dużo uwagi mediów i opinii publicznej przyciągnął problem niskich inwestycji jako czynnika składowego Produktu Krajowego Brutto. Eksperci i politycy zwracali uwagę na to, że przedłużający się okres niskich inwestycji będzie oznaczał wolniejszy wzrost gospodarczy Polski w przyszłości. Braki w inwestycjach często tłumaczone są niskim poziomem oszczędności, z których te inwestycje są finansowane. W sferze publicznej pojawiło się wiele hipotez i wytłumaczeń tego stanu rzeczy.
Dostrzegając wagę tego problemu oraz widząc, że jego wytłumaczenie nie jest oczywiste i jednoznaczne, zespół Fundacji Republikańskiej podjął się badania, którego celem było ustalenie jaki jest faktycznie stan oszczędności Polaków i jakie są jego skutki dla gospodarki kraju. Analiza objęła wszystkie najważniejsze obszary związane z tą tematyką, tj. oszczędności gospodarstw domowych, inwestycje w sektorze przedsiębiorstw, przepływy pieniężne z zagranicą oraz stan sektora finansów publicznych.
Przeprowadzone badanie polegało na sprawdzeniu stanu poszczególnych obszarów związanych z oszczędnościami i inwestycjami w Polsce, wyrażonego kwantyfikowalnymi wskaźnikami, a następnie porównaniu uzyskanych danych z innymi państwami. Do porównania wykorzystano zarówno podobne gospodarczo do Polski państwa Grupy Wyszehradzkiej (Czechy, Słowacja, Węgry), jak i państwa starej Unii Europejskiej (m.in. Francja, Hiszpania, Niemcy, Wielka Brytania, Włochy).
Efektem badania jest zestaw wniosków dotyczących akumulacji kapitału w naszej ojczyźnie, które autorzy poddają pod dyskusję i zachęcają do dalszego wykorzystania, szczególnie przez polityków i urzędników odpowiedzialnych za kształtowanie polityki pieniężnej i inwestycyjnej Polski. Wśród najważniejszych wymienić można następujące:
- Poziom oszczędności w Polsce należy do jednego z najniższych spośród państw członkowskich Unii Europejskiej.
- Struktura oszczędności gospodarstw domowych wskazuje, że Polacy preferują lokowanie oszczędności w instrumenty obarczone niskim ryzykiem oraz charakteryzujące się wysoką płynnością. W zestawieniu z niskim poziomem oszczędności wskazuje to na przezorność, tzn. fundusze odkładane są w znacznej mierze na tzw. „czarną godzinę”.
- Poziom inwestycji jest ściśle skorelowany z poziomem oszczędności krajowych. W przypadku niewystarczającego poziomu oszczędności krajowych luka może być pokrywana inwestycjami zagranicznymi.
- Niski poziom bezrobocia i narastające problemy z zatrudnieniem nowych pracowników będą wzmagały presję płacową i przyczyniały się do wzrostu kosztów osobowych. W związku z tym główną drogą rozwoju staną się zwiększone inwestycje.
- Niski poziom oszczędności długoterminowych (emerytalnych) skutkuje trudnością w pozyskaniu krajowego kapitału udziałowego i konieczność bazowania na środkach własnych przedsiębiorstw oraz kapitale dłużnym.
- W celu zapełnienia luki inwestycyjnej konieczny jest wzrost oszczędności emerytalnych.
- Wobec braku kapitału krajowego, musi być on zastępowany kapitałem zagranicznym, co powoduje uzależnienie gospodarki krajowej od inwestorów zagranicznych.
- Wysoka wartość inwestycji zagranicznych ulokowanych w Polsce każdego roku przynosi inwestorom znaczne korzyści w postaci wypłacanych zysków, wynoszących około 4% rocznego PKB, obniżając zdolność polskiej gospodarki do budowania krajowych oszczędności.
Zachęcamy do pobrania raportu „Akumulacja kapitału w gospodarce Polski. Analiza czynników wpływających na poziom oszczędności gospodarstw domowych i jego skutków dla sektora przedsiębiorstw„.
